Các yếu tố cấu thành tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự

Trên thực tế, không ít trường hợp người cho vay áp dụng mức lãi suất vượt xa quy định pháp luật, khiến người vay rơi vào cảnh nợ nần, tranh chấp, thậm chí mất toàn bộ tài sản. Vậy pháp luật hiện hành xác định tội cho vay lãi nặng như thế nào? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các yếu tố cấu thành tội phạm, căn cứ xử lý theo Bộ luật Hình sự, giúp bạn đọc có cái nhìn rõ ràng và biết cách bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong các giao dịch dân sự.

1. Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự

Căn cứ Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi điểm i khoản 2 Điều 2 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự:

“Điều 201. Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự

1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2. Phạm tội mà thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Căn cứ Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về lãi suất:

“Điều 468. Lãi suất

1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

2. Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều này tại thời điểm trả nợ.”

Theo quy định trên, người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất là 20%/năm của khoản tiền vay, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.

Người phạm tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm, phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm tùy theo mức độ vi phạm.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

2. Các yếu tố cấu thành tội cho vay nặng lại trong giao dịch dân sự theo Bộ luật Hình sự 2015

Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự thuộc một trong các tội phạm được quy định độc lập trong lĩnh vực thuế, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm quy định tại Bộ luật Hình sự 2015.

Các yếu tố cấu thành tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo Bộ luật Hình sự 2015 như sau:

* Chủ thể

Căn cứ Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định tuổi chịu trách nhiệm hình sự.

Theo đó, chủ thể của tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự. Cụ thể như sau:

– Về độ tuổi: Người phạm tội phải đủ 16 tuổi trở lên vì tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự không thuộc các tội mà tuổi chịu trách nhiệm hình sự có thể từ đủ 14 tuổi trở lên được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017

– Về năng lực trách nhiệm hình sự: Người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự phải có năng lực trách nhiệm hình sự.

* Khách thể

Khách thể của tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự là xâm phạm trật tự quản lý tín dụng của Nhà nước và lợi ích vật chất của người đi vay.

Hành vi cho vay lãi nặng làm xáo trộn thị trường tín dụng, gây mất ổn định trong hoạt động kinh tế. Việc cho vay lãi nặng vượt quá mức cho phép làm biến dạng mối quan hệ cung cầu vốn, gây ảnh hưởng đến hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Tình trạng cho vay lãi nặng gây ra nhiều hệ lụy xã hội như gia tăng tội phạm, mất ổn định an ninh trật tự, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế – xã hội. Những người đi vay với lãi suất cao thường rơi vào tình trạng nợ nần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và tài sản của họ.

* Mặt khách quan

Mặt khách quan của tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự là hành vi trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 5 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật Dân sự 2015.

Trường hợp cho vay bằng tài sản khác (không phải là tiền) thì khi giải quyết phải quy đổi giá trị tài sản đó thành tiền tại thời điểm chuyển giao tài sản vay.

Tuy nhiên, hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự chỉ được cấu thành khi người cho vay thu lợi bất chính từ 30.000.000 trở lên hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

* Mặt chủ quan

Mặt chủ quan của tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự là hành vi được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự là nguy hiểm cho xã hội nhưng vẫn mong muốn thực thực hiện hành vi đó.

LUẬT SƯ TƯ VẤN, GIẢI QUYẾT VỤ ÁN HÌNH SỰ

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, các vụ án hình sự thường xảy ra với tình tiết, diễn biến phức tạp, khó lường. Khi rủi ro pháp lý gõ cửa, nếu không am hiểu pháp luật sẽ dễ gặp phải vô vàn những vướng mắc khác nhau, thậm chí rơi vào thế bị động khi phải làm việc với cơ quan tố tụng, dẫn đến những hậu quả pháp lý không đáng có.

Để giúp quý khách hàng đảm bảo an toàn, hạn chế tối đa các rủi ro về mặt pháp lý, Luật Hùng Phúc cung cấp dịch vụ Luật sư Hình sự được thực hiện bởi đội ngũ Luật sư có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, am hiểu chuyên sâu quá trình tố tụng, đã tham gia bào chữa tranh tụng rất nhiều vụ án hình sự, bảo vệ thành công cho nhiều bị can, bị cáo:

– Tư vấn tình huống pháp lý, nghiên cứu quy định của pháp luật từ đó đưa ra phương án giải quyết có lợi nhất, hạn chế tối đa rủi ro cho thân chủ;

– Tư vấn, hỗ trợ thân chủ thu thập tài liệu, chứng cứ có lợi để bảo vệ quyền lợi của mình;

– Tham gia bào chữa/ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ (bị can, bị cáo, người bị hại…) trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử ;

…

Với đội ngũ Luật sư có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm và tử tế, Luật Hùng Phúc cam kết mang đến cho khách hàng dịch vụ pháp lý xuất sắc nhất. Để làm được điều đó, chúng tôi luôn lấy khách hàng làm trung tâm để tư vấn, đưa ra phương án giải quyết có lợi nhất cho khách hàng, chỉ tiếp nhận các vụ việc/vụ án có khả năng thực hiện và tuyệt đối tuân thủ pháp luật.

Mọi thắc mắc cần giải đáp, Quý khách vui lòng liên hệ Hotline: 0979 80 1111 để được tư vấn chi tiết!