Điều kiện, trình tự, thủ tục đề nghị hoãn chấp hành án phạt tù

Theo chính sách pháp luật hình sự của Nhà nước, bên cạnh việc quy định chế tài đối với những hành vi vi phạm pháp luật, Nhà nước ta luôn chú trọng xây dựng chế độ khoan hồng, nhân đạo đối với những đối tượng có hành vi phạm tội nhưng thuộc trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt. Một trong số những chính sách nhân đạo đó là chế định cho phép người phạm tội được hoãn chấp hành án phạt tù.

Hoãn chấp hành án phạt tù là việc người phạm tội được cơ quan có thẩm quyền cho phép chưa cần phải thực hiện hình phạt tù vì những lý do nhất định. Để đảm bảo an ninh, trật tự xã hội, chỉ một số trường hợp nhất định mới được hoãn chấp hành hình phạt tù.

Vậy điều kiện để xin hoãn chấp hành án phạt tù là gì?

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 67 Bộ luật hình sự 2015, những trường hợp được hoãn chấp hành hình phạt tù bao gồm:

“Điều 67. Hoãn chấp hành hình phạt tù

1. Người bị xử phạt tù có thể được hoãn chấp hành hình phạt trong các trường hợp sau đây:
2. a) Bị bệnh nặng thì được hoãn cho đến khi sức khỏe được hồi phục;
3. b) Phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, thì được hoãn cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi;
4. c) Là người lao động duy nhất trong gia đình, nếu phải chấp hành hình phạt tù thì gia đình sẽ gặp khó khăn đặc biệt, được hoãn đến 01 năm, trừ trường hợp người đó bị kết án về các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác là tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;
5. d) Bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng, do nhu cầu công vụ, thì được hoãn đến 01 năm.”

Theo quy định nêu trên, có thể hiểu những trường hợp được cho phép hoãn chấp hành hình phạt tù là những người phạm tội bị kết án nhưng chưa đảm bảo điều kiện để thi hành án tại trạm giam ngay. Cụ thể:

• Người bị bệnh nặng: là người có sức khỏe yếu, bị bệnh dẫn đến không đủ sức khỏe để trực tiếp thi hành án phạt tù ngay khi bản án có hiệu lực. Tình trạng bệnh phải được xác nhận của cơ sở ý tế có thẩm quyền hoặc pháp y tiến hành giám định và xác nhận.
• Phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi: Quy định này là để hỗ trợ cho những đứa trẻ còn quá nhỏ. Đối với phụ nữ mang thai thì được hoãn để sinh con và nuôi con đến khi con đủ 36 tháng tuổi. Đối với phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì được hoãn đến khi con đủ 36 tháng tuổi. Con ở đây là con đẻ hoặc con nuôi hợp pháp.
• Là lao động duy nhất trong nhà: Được hiểu là người có đầy đủ năng lực hành vi, năng lực pháp luật. Có sức khỏe để lao động, nuôi dưỡng những người trong gia đình. Những thành viên khác trong gia đình không thể tự lao động nuôi dưỡng bản thân mà phải phụ thuộc vào người bị kết án…phải có xác nhận của chính quyền địa phương nơi người phải chấp hành án cư trú.
• Bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng, do nhu cầu công vụ: Bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng là những tội phạm mà khung hình phạt cho hành vi phạm tội không quá 03 năm tù. Do nhu cầu công vụ mà phạm tội thì cũng sẽ được hoãn đến 01 năm. Phải có xác nhận của cơ quan nơi thực hiện công vụ.

Cơ quan nào có thẩm quyền quyết định hoãn chấp hành án phạt tù?

Theo quy định tại Điều 24 Luật thi hành án hình sự năm 2019, Cơ quan có thẩm quyền xem xét và ra Quyết định hoãn chấp hành án phạt tù là Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án.

Tại Khoản 1 Điều 364 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định Chánh án Tòa án có thẩm quyền ra quyết định thi hành án là:

“Điều 364. Thẩm quyền và thủ tục ra quyết định thi hành án

1. Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm có thẩm quyền ra quyết định thi hành án hoặc ủy thác cho Chánh án Tòa án khác cùng cấp ra quyết định thi hành án.”

Trình tự, thủ tục hoãn chấp hành hình phạt tù:

Căn cứ theo quy định tại Điều 24 Luật thi hành án hình sự 2019, cơ quan có thẩm quyền quyết định hoãn chấp hành án phạt tù theo hướng dẫn dưới đây:

Bước 1: Đề nghị hoãn chấp hành hình phạt tù

Đối với người bị kết án phạt tù đang được tại ngoại, Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án có thể tự mình hoặc theo đơn đề nghị của người bị kết án, văn bản đề nghị của Viện kiểm sát cùng cấp, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi người chấp hành án cư trú, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu nơi người chấp hành án làm việc hoặc cư trú ra quyết định hoãn chấp hành án phạt tù.

Đơn đề nghị hoặc văn bản đề nghị phải được gửi cho Tòa án đã ra quyết định thi hành án kèm theo các giấy tờ có liên quan.

Bước 2: Ra quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù

Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được đơn hoặc văn bản đề nghị hoãn chấp hành án phạt tù, Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án phải xem xét, quyết định.

Trường hợp không đồng ý hoãn chấp hành án phạt tù thì Chánh án Tòa án phải có văn bản trả lời người có đơn đề nghị hoặc cơ quan có văn bản đề nghị và thông báo cho Viện kiểm sát cùng cấp, trong đó nêu rõ lý do không chấp nhận.

Bước 3: Gửi quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù

Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày ra quyết định hoãn chấp hành án phạt tù, Tòa án phải gửi quyết định đó cho cá nhân, cơ quan sau đây:

– Người được hoãn chấp hành án và người đại diện trong trường hợp người được hoãn chấp hành án là người dưới 18 tuổi;

– Viện kiểm sát cùng cấp;

– Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện hoặc Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu nơi người được hoãn thi hành án cư trú, làm việc;

– Sở Tư pháp nơi Tòa án đã ra quyết định thi hành án có trụ sở;

– Bộ Ngoại giao trong trường hợp người được hoãn chấp hành án là người nước ngoài.

Ls. Đào Thị Khánh Hòa

Mọi thắc mắc cần giải đáp, Quý khách vui lòng liên hệ Hotline: 0979 80 1111 để được tư vấn chi tiết!