Theo quy định của Thông tư liên tịch 03/TTLT-TANDTC-VKSNDTC, từ ngày 01/01/2026, quy định về thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hình sự của Tòa án nhân dân cấp tỉnh sẽ có nhiều thay đổi quan trọng, tác động trực tiếp đến việc xác định đúng cơ quan có thẩm quyền giải quyết vụ án, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người bị buộc tội, bị hại và các đương sự liên quan. Việc nắm rõ TAND cấp tỉnh được xét xử sơ thẩm những vụ án hình sự nào, căn cứ pháp lý áp dụng ra sao theo quy định mới, là vấn đề mà các cá nhân, tổ chức và cả người hành nghề luật cần đặc biệt quan tâm trong giai đoạn chuyển tiếp sang năm 2026.
Với mong muốn giúp độc giả hiểu đúng – hiểu đủ – không bị động, Luật Hùng Phúc chia sẻ những nội dung cốt lõi của Thông tư liên tịch 03/TTLT-TANDTC-VKSNDTC, bằng góc nhìn thực tiễn và dễ tiếp cận
Vì sao thẩm quyền xét xử lại ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân?
Trong các vụ án hình sự, thẩm quyền xét xử không đơn thuần là “tòa án nào xử”. Xác định đúng hay sai thẩm quyền có thể quyết định:
- Thời gian vụ án được giải quyết nhanh hay kéo dài nhiều năm;
- Trình tự, thủ tục tố tụng được áp dụng có đúng luật hay không;
- Chiến lược bào chữa, bảo vệ quyền lợi có phù hợp ngay từ đầu;
- Nguy cơ vụ án bị hủy án, trả hồ sơ hoặc xét xử lại.
Thực tế cho thấy, không ít vụ án kéo dài, gây áp lực tâm lý nặng nề cho người trong cuộc chỉ vì xác định thẩm quyền không rõ ràng ngay từ đầu. Thông tư liên tịch số 03 ra đời nhằm khắc phục tình trạng này, hướng tới tính minh bạch và thống nhất trong xét xử hình sự.
1. Thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hình sự của Tòa án nhân dân cấp tỉnh
Theo quy định tại khoản 2 Điều 268 Bộ luật Tố tụng hình sự, Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền xét xử sơ thẩm đối với các vụ án hình sự thuộc một trong số các trường hợp sau:
*Vụ án hình sự về tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định là tù chung thân hoặc tử hình.
* Vụ án hình sự thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án nhân dân khu vực nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây:
– Có nhiều tình tiết phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm;
– Khi xử lý có ảnh hưởng đến chính trị, đối ngoại;
– Người phạm tội là cán bộ lãnh đạo chủ chốt từ cấp tỉnh trở lên;
– Người phạm tội là người có chức sắc trong tôn giáo hoặc có uy tín cao trong dân tộc thiểu số.
Việc liệt kê rõ ràng các tiêu chí này giúp người dân và doanh nghiệp nhận diện sớm mức độ nghiêm trọng của vụ việc, từ đó có phương án pháp lý phù hợp ngay từ giai đoạn đầu.
2. Quy định về phối hợp chuyển vụ án trong giai đoạn xét xử
Một điểm rất đáng chú ý của Thông tư 03 là quy định cụ thể trách nhiệm phối hợp giữa Tòa án và Viện kiểm sát khi phát hiện vụ án không thuộc thẩm quyền của cơ quan đang thụ lý.
* Sau khi Tòa án nhân dân khu vực thụ lý vụ án nhưng xét thấy vụ án thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 268 của Bộ luật Tố tụng hình sự thì Chánh án Tòa án nhân dân khu vực báo cáo Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh để xem xét, giải quyết như sau:
– Nếu xét thấy vụ án không thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 268 của Bộ luật Tố tụng hình sự thì Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh có văn bản thông báo ngay để Tòa án nhân dân khu vực tiếp tục giải quyết, xét xử theo quy định;
– Nếu xét thấy vụ án thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 268 của Bộ luật Tố tụng hình sự thì Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh chủ trì, phối hợp với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh và có văn bản thông báo ngay cho Tòa án nhân dân khu vực. Ngay sau khi nhận được văn bản thông báo của Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực phải trả hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát đã truy tố để chuyển đến Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền truy tố. Việc chuyển vụ án được thực hiện theo quy định tại Điều 274 của Bộ luật Tố tụng hình sự.
* Sau khi Tòa án nhân dân cấp tỉnh thụ lý vụ án nhưng xét thấy vụ án không thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 268 của Bộ luật Tố tụng hình sự thì Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh chủ trì, phối hợp với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, quyết định việc trả hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh để truy tố ra Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền.
* Việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền xét xử được thực hiện theo quy định tại Điều 275 của Bộ luật Tố tụng hình sự.
Điều này mang lại những lợi ích rõ ràng cho người tham gia tố tụng:
- Giảm tình trạng “chuyển qua – chuyển lại” giữa các cơ quan;
- Hạn chế kéo dài thời gian giải quyết vụ án không cần thiết;
- Bảo đảm quyền được xét xử đúng thẩm quyền, đúng pháp luật.
Đây là bước tiến thể hiện tinh thần lấy con người làm trung tâm trong cải cách tư pháp, thay vì chỉ tập trung vào thủ tục hành chính.
LUẬT SƯ TƯ VẤN, GIẢI QUYẾT VỤ ÁN HÌNH SỰ
Trong bối cảnh xã hội hiện đại, các vụ án hình sự thường xảy ra với tình tiết, diễn biến phức tạp, khó lường. Khi rủi ro pháp lý gõ cửa, nếu không am hiểu pháp luật sẽ dễ gặp phải vô vàn những vướng mắc khác nhau, thậm chí rơi vào thế bị động khi phải làm việc với cơ quan tố tụng, dẫn đến những hậu quả pháp lý không đáng có.
Để giúp quý khách hàng đảm bảo an toàn, hạn chế tối đa các rủi ro về mặt pháp lý, Luật Hùng Phúc cung cấp dịch vụ Luật sư Hình sự được thực hiện bởi đội ngũ Luật sư có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, am hiểu chuyên sâu quá trình tố tụng, đã tham gia bào chữa tranh tụng rất nhiều vụ án hình sự, bảo vệ thành công cho nhiều bị can, bị cáo:
- Tư vấn tình huống pháp lý, nghiên cứu quy định của pháp luật từ đó đưa ra phương án giải quyết có lợi nhất, hạn chế tối đa rủi ro cho thân chủ;
- Tư vấn, hỗ trợ thân chủ thu thập tài liệu, chứng cứ có lợi để bảo vệ quyền lợi của mình;
- Tham gia bào chữa/ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ (bị can, bị cáo, người bị hại…) trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử ;
…
Với đội ngũ Luật sư có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm và tử tế, Luật Hùng Phúc cam kết mang đến cho khách hàng dịch vụ pháp lý xuất sắc nhất. Để làm được điều đó, chúng tôi luôn lấy khách hàng làm trung tâm để tư vấn, đưa ra phương án giải quyết có lợi nhất cho khách hàng, chỉ tiếp nhận các vụ việc/vụ án có khả năng thực hiện và tuyệt đối tuân thủ pháp luật.
———————————————————
Luật Hùng Phúc – Vì những điều tốt đẹp
Người bạn đồng hành cùng quý khách hàng vượt qua mọi rủi ro pháp lý!
———————————————————
Công ty Luật TNHH Hùng Phúc
Hotline: 0979 80 1111 / 0984 62 4444
VP Phú Thọ: Số 1792 Đại Lộ Hùng Vương, P. Nông Trang, TP. Việt Trì, Phú Thọ.
VP Vĩnh Phúc 1: Số 89 đường Trần Phú, P.Liên Bảo, TP.Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc.
VP Vĩnh Phúc 2: Số 86 Nguyễn Thị Minh Khai, P.Hội Hợp, TP. Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc.
VP Hà Nội: P712, Chung cư VP5, Bán đảo Linh đàm, Phường Hoàng Liệt , Quận Hoàng Mai, Hà Nội
Mail: luathungphuc.vn@gmail.com
Website: www.luathungphuc.vn
Mọi thắc mắc cần giải đáp, Quý khách vui lòng liên hệ Hotline: 0979 80 1111 để được tư vấn chi tiết!
Công ty Luật TNHH Hùng Phúc
Theo dõi Luật Hùng Phúc trên 
